Zoekresultaten: 1 vreemd woord gevonden
Klik op het trefwoord voor meer informatie
-
▾ kalfaten, kalefaten, kalfateren
[voegen dichten (op schepen)]
werkwoord ; datering: 1530;Toon/Verberg alles
thema: scheepvaart
geleend uit het Frans
bron: CW-
▾ Russisch
konopátit'
[schip herstellen]
datering: 1584 (1551-1600)
status: ontlening onzeker
etymologie: Am ehesten entlehnt aus ital. calafatere, das auf arab. qalafa, qallaf 'ein Schiff verkitten' zurückgeht. Daraus stammt auch mgriech., ngr. kalaphatô und osman. kalafat; das letztere ist wegen der geringen Seetüchtigkeit der Osmanen (trotz Mi.EW. 109, Korsch Archiv 9,508, Brandt RFV. 18,92) besonders ungeeignet, als Quelle der russ. Wörter zu gelten, eher kommt griech. Vermittlung im Frage (vgl. Verf. GrslEt. 94 ff., Brückner EW. 252). Die Lautform des russ. Wortes kann durch konopljá beeinflusst sein. Wegen des frühen russ. Belegs kommt auch ndl. kalefaten (gegen Meulen 87 ff., Uhlenbeck PBrBtr. 19,520) kaum in Betracht, s. Zelenin RFV. 63,407 ff., Berneker EW. 1,470. Dazu zu stellen ist: kónopat' 'Werg zum Kalfatern', konopátka 'Vertiefung in der Haut nach den Pocken', konopátčiki 'Ameisen', Olon. (Kulik.). VdMeulen:Kalefaten. Het veroude aen een schip herstellen, waervandaen het woort kalefatingh. W. blz. 495, vgl. aid. biz. 261): men kalefaet, drijft en breeuwt schepen, duerzaemheitshalve: want aldus het water door reten en scheuren niet en dringt; dit geschiet met out werck, hair en most, 't geen, als 't ingedreven is, wel vet bepickt moet zijn. Russ. konopdtit, konopdëivat', calfater. Volgens ÜHLENBECK P. B. B. XIX 520 is het woord uit kalafdtit verbasterd tot konopdtit onder invloed van het Russ. subst. konoplja (hennep), waaruit het oude werk, waarmee men de spleten stopt, immers oorspronkelijk is gesponnen. J. leidt konopatit' direct af van konope l, chanvre; D. aarzelt en heeft: waarschijnlijk (verojatno) van kónop of konoplja. UHLENBEOK'S opvatting lijkt mij juister, konopátit is, als een aan een vreemde taal ontleend woord, te scheiden van hmop , konópél, konoplja, al is het misschien later door volksetymologie daarmede in verband gebracht, z. een dergelijk verschijnsel op het in dezelfde beteekenissfeer thuis hoorende Worst (1). De vorm konopátit uit IToll. kale/aten behoeft ook wat de klanken aangaat, geen bezwaar op te leveren: vóór het accent worden beide o's als a uitgesproken, men spreekt dus, kanapátit'; intervocalische n uit / is geen ongewoon verschijnsel, voor Russ. p uit f z. een voorbeeld op Van onderen. Ziet men in konopátit een vreemd woord, dan komt het Holl. wel het eerst in aanmerking als de taal, waaruit de Russen het hebben overgenomen: het werk, waarmee men de schepen kalefaat, heet Russ. pen ká, maar in PETER DEN GROOTE'S tijd werd ook Russ. cerka .) uit Moll, werk gebezigd, het kalefaatbakje noemen de Kussen met een half aan het Holl. ontleend woord: zirbák, z. Bak (4), en de moskuil, waarmee op de kalefaat- of breeuwijzers geslagen wordt, om het werk of de mos in te drijven, is eveneens in het Russ. overgegaan. Rij Russ. konopátit, konopáeicat, hooren de volgende woorden: konopátka, calfait, fer ä calfat, breeuwijzer (kort, plat beiteltje zonder houten heft, dat tot het kalfa/ten gebruikt wordt. ..); kánopat, etoupe, werk (geplozen geteerd touwwerk, waarmede gekalfaat wordt. ..), dit woord is een abstractum, uit konopátit gevormd, vgl. Russ. buks/r bij biiksirocát, boegseeren, en Kuss. lavir bij lavírovat, la-veeren; konopáicik, calfat, charpentier-calfat, breeu wer; het adj. konopátnyj. Verdere afleidingen van de hier genoemde woorden zie men in D.
bron: Šanskij 1963 (Vasmer, ESR, VdMeulen 1909)
-
▾ Zweeds
kalfatra
[voegen dichten (op schepen); aanmerking hebben, bekritiseren]
datering: 1623 (1601-1650)
status: ontlening onzeker
etymologie: NEO; Hist.: sedan 1623; av nederl. kalfateren med samma bet.; trol. ur arab. qafr 'beck'
bron: Hellquist 1980 NEO 1995 Törnqvist 1977 (NEO; SEO, Törnqvist)
-
▾ Deens
kalfatre
[voegen dichten (op schepen)]
status: ontlening onzeker
afleidingen en samenstellingen: kalfatrer=persoon die kalfaat, kalfateri=het kalfaten
etymologie: fra nederlandsk kalfateren ¯ spansk calafatear ¯ afl. af arabisk qalfa›a 'tætne', eo, eo2: Nederlands. FuT: Nederduits , ood: fra holl. kalfat(er)en. DDO: fra nederlandsk kalfateren af fransk calfater måske af arabisk qalfata 'tætne, pakke'
bron: Becker-Christensen 2005 Dahlerup 1919-1956 Falk 1910-1911 Hammerich 1945 Hårbøl 2004 Katlev 2000 Nielsen 1989 Tazi 1998 Arnesen (PNOE, EO, EO2, FuT, OOD, Fremmed2, DDO, Kristiansen, Tazi, Arnesen, Hammerich 45)
-
▾ Noors
kalfatre
[voegen dichten (op schepen)]
status: Ambigu: Nederlands of Nederduits ; ontlening onzeker
etymologie: BO; gj nederl fra arab qalfata, tjærebre et skip, kanskje opph lat; FuT: von nd kalfateren = holl. kal(e)fateren, das wieder mlat. calafatere = mgriech kalaphatein ist. Dazu holl. klavaatshamer. Zugrunde liegt arab. (ein schiff) teeren.
bron: BO 2005 Falk 1910-1911 (BO; FuT, arnesen)
-
▾ Oekraïens
konopátit'
[schip herstellen]
<via Russisch>
-
▾ Papiaments
klafat
[herstellen]
status: ontlening onzeker
bron: (Joubert PN)
-
▾ Fins
kalwatra
†verouderd
[voegen dichten (op schepen)]
<via Zweeds>
-
▾ Sranantongo
krafata
[herstellen]
-
▾ Duits
kalfatern, kalfaten
[voegen dichten (op schepen)]
datering: 1601-1700 (1601-1650)
status: ontlening onzeker
etymologie: Kluge: Entlehnt aus ndl. kalfateren, dieses aus frz. calfater, it. calafatare und span. calafatear, dieses wohl zu arab. qalfata "abdichten", das aber nicht echt arabisch aussieht. Allen zugrunde liegt offenbar gr. (byz.) kalafátEs "Kalfaterer. DU: niederl. kalfateren < frz. calfater (od. ital. calafatare, span. calafatear) <mgriech. kalphatein, zu arab. qafr= Asphalt. Grimm: KALFATERN, s. mit C; aus dem nd. nl.; von der arab. herkunft
bron: Bartz 2007 Beckmann 1969 Goedel 1902 Kluge 2002 Smet 2004 Tazi 1998 (Kluge, Goedel, Duden Universal, Bartz, Tazi, Smet 04, Grimm, Beckmann)
-
▾ Schots
calfat
†verouderd
[voegen dichten (op schepen)]
datering: 1551-1600 (1551-1600)
status: ontlening onzeker
afleidingen en samenstellingen: ~ar 'scheepsbreeuwer' 16-e17; ~ing 'breeuwend' 16
etymologie: only Sc; F calfater, Du kalfaten; cf Eng (once) calfret e17 and COLF
bron: CSD 1985 (CSD)
Toon pijlen voor indirecte ontleningen
Slavisch (Indo-Europees) Germaans (Indo-Europees) Creooltalen gebaseerd op een Romaanse taal Fins-Oegrisch Creooltalen gebaseerd op een Germaanse taal (Nederlands of Engels)
-
▾ Russisch
konopátit'
[schip herstellen]