Zoekresultaten: 1 vreemd woord gevonden

Klik op het trefwoord voor meer informatie

• ▾ baas [meerdere, hoofd]
  Download als .xml-bestand
  zelfstandig naamwoord ; datering: 1280;
  thema: werk en industrie
  bron: CW

  Toon/Verberg alles

  • ▾ Ambons-Maleis bas [meerdere, kampioen, expert]
    status: ontlening onzeker
    bron: Prick 1906   Sijs 2006a   Sijs 2010   (Prick 1906, Van der Sijs 2006)
    
  • ▾ Amerikaans-Engels boss [werkgever, chef; aanspreektitel; politiek leider]
    datering: 1818 (1801-1850)
    status: ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: to boss; bossdom, bossism, boss rule, boss-ship, bossy
    etymologie: Du. baas master, foreman; Bartlett: it probably originated in New York, and is now used in many parts of the US. The blacks often employ it in addressing white men in the Northern States, as they do massa (master) in the Southern States. Krapp I, 158 voegt toe, Cooper citerend, dat boss overgenomen werd van de Nederlanders omdat witte arbeiders bezwaar hadden tegen master omdat dit door de negerslaven werd gebruikt. Flexner zegt dat boss zich snel verspreidde als vervanging van `master', dat slechte connotaties had bij de vele Engelse kolonisten die hun leven in Amerika waren begonnen als gecontractueerde bedienden.Marckwardt: in Black American English heeft het een superlatieve betekenis: a boss chick = a really `fine' girl; idem in Sranantongo!; CITAAT: 1818 Master is not a word in the vocabulary of hired people. Bos, a Dutch one of similar import, is substituted; [...] 1911 Of the boss's sincerity he never entertained a doubt. Clapin: 1. In universal use, in a semi-respectful way, for master, employer, overseer, or one who deals the work out to workmen and pays their wages. 2. eq. English "Sir". 3. In politics, the word boss generally carries with it an implication of corrupth methods
    bron: Carpenter 1908-1909   Clapin 1902   Craigie 1938-1944   Flexner 1976   Schele 1872   Wertenbaker 1938   (Craigie, Bartlett, Neumann, Clapin, Carpenter, Flexner 1976, Menken 108, Sup. I, Marckwardt, White; Wertenbaker 109; Schele de Vere, Van der Sijs 2009)
    
  • ▾ Deens bas [(scheepvaart) meester, voorman, de beste, de aanvoerder]
    status: Ambigu: Nederlands of Nederduits ; ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: sjakbajs (ploegbaas); spille bas=de baas spelen (uitdrukking die rechstreeks uit het Nederlands komt)
    etymologie: af platty. bas, holl. baas mester, jf. eng. boss, se sjakbajs, boss. EO: de oudste datering komt uit het Nederlands. Jessen: Nederduits
    bron: Brüel 1993   Dahlerup 1919-1956   Falk 1910-1911   Hårbøl 2004   Jessen 1883   Nielsen 1989   (Fremmedordbog, Fremmed2, OOD, EO, FuT, Jessen)
    
  • ▾ Deens boss [chef; politieke volksmenner] <via Amerikaans-Engels>
    datering: 1951-2000
    status: ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: bosse nogen=de baas spelen over iemand, bosse noget igennem=iets erdoorheen drukken
    etymologie: OPRINDELSE: eng., fra am. af holl. baas herre. DDO: via amerikansk engelsk boss fra nederlandsk baas 'herre' beslægtet med sjakbajs
    bron: Becker-Christensen 2005   Brüel 1993   Hårbøl 2004   Katlev 2000   (Fremmedordbog, PNOE, Fremmed2, EO2, DDO)
    
  • ▾ Duits Baas [(scheepvaart) heer, meester, opzichter; tussenpersoon]
    datering: 1451-1500
    status: ontlening onzeker
    etymologie: Duden: der; -es, -e. In Holland en Noord-Duitsland. Kluge: Entlehnt aus nndl. baas, mndl. baes. Vor allem in der Sprache der Seeleute gebräuchlich. Entstehung dunkel. Goedel: Seemännisch wird das Wort in der Verbindung Heuerbaas gebraucht, den Mann zu bezeichnen, der es als Geschäft betreibt, unbeschädigten Matrosen eine Heuer zu vermitteln. Auch Schlafbaas (Gastwirt) kommt vor..Sonst wird das Wort gebraucht um das zu bezeihcnen , was man im Hoch deutschen einen "Kerl" nennt. Bartz: Ab Mitte 18. Jahrh. übernommen aus niederländisch. baas, mittelniederländ., fries. baes "Meister, Herr", spätmittelniederländ. bas "Aufseher bei Deicharbeiten". Herkunft undklar, 1 aus mittelhochdt. baz "besser"ungewöhnlich, weil mittelhochdt. Entlehnungen ins Niederländische sehr selten sind, 2 aus althochdt. basa "Tante" urspr. "Schwester des Vaters", später auch Anredeform für eine Haushaltsvorstand, selbst unbekannter Herkunft. Nicht mit türk. Pascha. Aus dem Niederländ. entlehnt sind französ. bausse "Arbeitsgeber" sowie eng. und amerik.engl. boss "Chef". Heuerbaas bedeutet "Stellenvermittler für Matrosen" -> Heuer, Schlafbaas, "Matrosenwirt", Zimmerbaas, "Zimmermeister" (im Schiffbauw), RhWB (zonder etymologie): Köln, Bluhme: Nederlands
    bron: Bartz 2007   Duden Fremd 1990   Goedel 1902   Kluge 2002   Küpper 1987   RhWB 1928-1971   Schlüter 1952   (Duden Fremd, Kluge, Kuepper, Goedel, Bartz, Schlüter, RhWB, Bluhme)
    
  • ▾ Duits Boss [diegene die in een onderneming of in een groep de leidersrol heeft, die bepaalt wat er gedaan wordt; chef; meerdere] <via Amerikaans-Engels>
    datering: 1851-1900
    status: ontlening onzeker
    etymologie: niederl.-engl.-amerik.; der; Bosses, Bosse.
    bron: Duden Fremd 1990   Kluge 2002   (Duden Fremd, Kluge)
    
  • ▾ Engels baas [werkgever; aanspreektitel] <via Afrikaans>
    datering: 1625 (1601-1650)
    status: ontlening onzeker
    etymologie: Du.: see boss n.6
    bron: Onions 1983   (OED2, ODEE)
    
  • ▾ Engels boss [werkgever, chef; politiek leider]
    datering: 1649 (1601-1650)
    status: ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: boss-boy S. Afr.; boss-cocky, -cockie Austral. slang cocky n.2 2, a farmer who employs labour and works himself; hence in extended use, a person in authority; boss-man (orig. U.S.) = boss n.6 a; boss of (or over) the board board n. 2<ts>d Austral. and N.Z., the overseer of a shearing-shed.
    etymologie: ad. Du. baas master (older sense `uncle'), supposed to be related to Ger. base female cousin, OHG. basa `aunt'.
    bron: Onions 1983   (OED2, ODEE boss 2)
    
  • ▾ Frans boss [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    datering: 1869 (1851-1900)
    status: ontlening onzeker
    etymologie: 1869, répandu xxe; mot angl. amér., du holl.
    bron: Dubois 1979   Robert 1993   (PRobert, Larousse)
    
  • ▾ Frans bos', boze (dialect) [chef; politieagent]
    status: ontlening onzeker
    bron: Wartburg 1928   (FEW)
    
  • ▾ Italiaans boss [meerdere, hoofd (meestal van misdadige organisaties, zoals de maffia] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    etymologie: Ingl. Di origine oland. (baas 'zio; mastro').
    bron: Bolelli 1989   (Bolelli)
    
  • ▾ Singalees bās [opzichter; ambachtsman; aanspreektitel: meester]
    status: ontlening onzeker
    etymologie: zie woordenlijst pp. 67-86
    bron: Sannasgala 1976   (Sannasgala)
    
  • ▾ Menadonees bas [opzichter]
    status: ontlening onzeker
    bron: Clercq 1876   (FSA)
    
  • ▾ Javaans bas [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Pigeaud 1989   (Pigeaud)
    
  • ▾ Madoerees bas, ēbbas [meerdere, mandoer, opzichter]
    status: ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: ngēbbase = over werklieden het toezicht houden
    etymologie: dialecten van Sumēnēp en Pamēkasan: bās
    bron: Kiliaan 1904   (KIL)
    
  • ▾ Indonesisch bas [meerdere, hoofd; voorman]
    status: ontlening onzeker
    bron: Stevens 2004   (S&S-T2004)
    
  • ▾ Jakartaans-Maleis bas [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Chaer 1976   (CHAER)
    
  • ▾ Kroatisch bos [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Anić 2003   (Anić, Vladimir (2003), Rječnik hrvatskoga jezika, Zagreb.)
    
  • ▾ Noors bas [leider, de beste, voorman]
    status: Ambigu: Nederlands of Nederduits ; ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: base (dialect; leider zijn, voorman zijn; NROi)
    etymologie: NROi: nty. el. nederl.; eg. barneord for 'onkel'; BO: fra lty el nederl. 'husfar, herre'; FuT: entlehnt dem nd. bas, 'vorsitzender, meister, der breste', holl. baas. Dazu hyebas = nhd. Heuerbaas, 'der den schiffsmannschaften heuern vermittelt'. Das wort ist eigentlich ein kinderwort für 'onkel, vatersbruder'; vgl. hd. Base (nd. wase). - Spille bas = holl. den baas spelen 'den meister spielen'.
    bron: BO 2005   Falk 1910-1911   NOBi   NROi   (NOBi, NROi; BO; FuT)
    
  • ▾ Noors boss [meerdere; (VS) partijleider] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    etymologie: NROi: amerik. - eng., fra nederl baas, sm o. s. bas; BO: eng., fra nederl. baas, sm o s bas
    bron: NROi   (NROi; BO)
    
  • ▾ Zweeds boss [hogergeplaatste] <via Amerikaans-Engels>
    datering: 1904 (1901-1950)
    status: ontlening onzeker
    etymologie: NEO; Hist.: sedan 1904; av eng. boss med samma bet.; av nederl. baas 'bas, mäster', eg. 'farbror'; jfr
    bron: NEO 1995   (NEO)
    
  • ▾ Papiaments bas (ouder: baas) [meerdere, hoofd; aanspreektitel; expert]
    datering: 1875 (1851-1900)
    status: ontlening onzeker
    etymologie: Uit: Ewijk p.12
    bron: (Joubert PN, Ewijk)
    
  • ▾ Papiaments ba †verouderd [aanspreektitel]
    status: ontlening onzeker
    bron: (Joubert PN)
    
  • ▾ Sloveens baas [(scheepvaart) meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Tavzes 2002   (Tavzes)
    
  • ▾ Sloveens bos, boss [heer, meester, meerdere] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Tavzes 2002   (Tavzes)
    
  • ▾ Surinaams-Javaans bas [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: ngebasi = de baas spelen, de leiding hebben
    bron: Vruggink 2001   (Hein)
    
  • ▾ Negerhollands baas, bās, baes [meester, opzichter]
    datering: 1905 (1901-1950)
    status: ontlening onzeker
    etymologie: baas, baes (Hesseling 1905), bās (djdj 1926)
    bron: Hesseling 1905   Josselin 1926   (Hesseling 1905, djdj1926)
    
  • ▾ Petjoh bas [meerdere, hoofd] <via Indonesisch>
    status: ontlening onzeker
    bron: Loen 1994   (Loen)
    
  • ▾ Caraïbisch-Engels baas [meester]
    status: ontlening onzeker
    etymologie: Jamaica, Guyana, Belize. The word would have come in its orig form through long Du participation in the Slave Trade and reinforced its use by its suitability to a number of contexts in Cr society; ook bass, en in Engelse vorm boss
    bron: Allsopp 2003   (Allsopp, Richard (2003), Dictionary of Caribbean English usage, Jamaica.)
    
  • ▾ Bulgaars bos [chef, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Milev 2005   (Milev)
    
  • ▾ Macedonisch bos [chef, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Širilova 2001   (Širilova)
    
  • ▾ Deens baas [blanke slavenopzichter op een koffieplantage; leidershond bij een groep honden]
    status: ontlening onzeker
    etymologie: OPRINDELSE: holl. leder, fører.
    bron: Hårbøl 2004   (Fremmed2)
    
  • ▾ Creools-Portugees (Ceylon) baas [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Avram 2013   Ginneken 1913-1914   (JAC, Avram, Andrei A. (2013), ‘The Dutch lexical contribution to three Asian Portuguese Creoles’, in: PAPIA, São Paulo, 23, 1, 51-74.)
    
  • ▾ Sranantongo basi [meerdere, hoofd]
    datering: 1783 (1751-1800)
    status: ontlening onzeker
    bron: Focke 1855   Woordenlijst S-N   (Woordenlijst S-N, Fo, Schu)
    
  • ▾ Zweeds bas [voorman]
    datering: 1853 (1851-1900)
    status: Ambigu: Nederlands of Nederduits ; ontlening onzeker
    etymologie: sedan 1853; av lågty. bas 'husbonde'; jfr 1boss, Törnqvist: aus nd. oder ndl. baas
    bron: NEO 1995   Törnqvist 1977   (NEO, Törnqvist)
    
  • ▾ Ga base [cipier]
    status: ontlening onzeker
    bron: Bakker   (Bakker p.c.)
    
  • ▾ Aucaans basi [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Wakaman 1979   (Wakaman 69)
    
  • ▾ Sarnami bás [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Santokhi 2005   (Santokhi)
    
  • ▾ Tiriyó paasi [belangrijkste helper] <via Sranantongo>
    status: ontlening onzeker
    bron: Meira 1999   (Meira)
    
  • ▾ Karaïbisch ba`si [aanspreektitel: broer, vriend] <via Sranantongo>
    status: ontlening onzeker
    bron: Aloema 1987   (Aloema, Nardo, M.J. Pierre & C.N. van der Ziel (red.) (1987), Kalihna-Nederlands woordenboek, met index, Instituut voor Taalwetenschap (SIL), proefuitgave. 1987)
    
  • ▾ Grieks mpos /bos/ [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: LTKN 1999   (LTKN)
    
  • ▾ Servisch bos [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Klajn 2006   (Klajn)
    
  • ▾ Indonesisch bos [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Stevens 2004   (S&S-T2004)
    
  • ▾ Jakartaans-Maleis bos [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Chaer 1976   (CHAER)
    
  • ▾ Pools boss [baas; leider van een politieke partij] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: (http://sjp.pwn.pl/lista.php?)
    
  • ▾ Maltees boss [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    afleidingen en samenstellingen: ibbossja 'bazig zijn'
    bron: Aquilina 2006   (Aquilina)
    
  • ▾ Saramakkaans bási [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Donicie 1963   (Donicie)
    
  • ▾ Arowaks basia [meerdere]
    status: ontlening onzeker
    bron: Penard 1926-1927   (Penard)
    
  • ▾ Zuid-Afrikaans-Engels baas [hoge functionaris, ondernemer, werkgever] <via Afrikaans>
    datering: 1786 (1751-1800)
    status: ontlening onzeker
    etymologie: Du. (later Afk.), master.
    bron: Silva 1996   (DSAE)
    
  • ▾ Litouws bōsas [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Sijs 2006a   (Van der Sijs 2006)
    
  • ▾ Lets boss [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Sijs 2006a   (Van der Sijs 2006)
    
  • ▾ Russisch bos [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Sijs 2006a   (Van der Sijs 2006)
    
  • ▾ Spaans bos [meerdere, hoofd] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Sijs 2006a   (Van der Sijs 2006)
    
  • ▾ Tsjechisch boss [chef, politiek leider] <via Amerikaans-Engels>
    status: ontlening onzeker
    bron: Rejzek 2001   (ASCS, Rejzek)
    
  • ▾ Vastelands-Noord-Fries bååis [meester]
    status: Ambigu: Nederlands of Nederduits ; ontlening onzeker
    etymologie: bååis Wi. ‘Herr; Meister‘ båås Mo.Ka. baas Go. baos Ha.; nd.nl.nwfr. baas ne. boss ‘Chef, Meister¬‘; Herkunft unbekannt
    bron: Sjölin 2006   (Sjölin)
    
  • ▾ Fries baas [meerdere, hoofd]
    status: ontlening onzeker
    bron: Århammar 2003   (Arhammar)
    
  • ▾ Chinees bosi (dialect) [meerdere, hoofd]
    status: Ambigu: Nederlands of Engels ; ontlening onzeker
    etymologie: in het Kantonees-Chinees
    bron: Kuiper 1993   (Kuiper p.c.)
    
  
  
  Toon pijlen voor indirecte ontleningen
  

  Maleis-Polynesisch	Germaans (Indo-Europees)
  Romaans (Indo-Europees)	Indo-Iraans (Indo-Europees)
  Slavisch (Indo-Europees)	Creooltalen gebaseerd op een Romaanse taal
  Creooltalen gebaseerd op een Germaanse taal (Nederlands of Engels)	Niger-Congotalen
  Indianentalen in Noord- en Zuid-Amerika	Grieks (Indo-Europees)
  Semitisch	Baltisch (Indo-Europees)
  Chinees